ธ. ธนาคารข้าว
ธนาคารข้าวคือธนาคารที่ไม่ได้ให้กู้ยืมเงินเหมือนธนาคารทั่วๆไป แต่ให้กู้ยืมเป็นข้าวเปลือก พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวรัชกาลที่ ๙ มีพระราชดำริให้จัดตั้งขึ้นเพื่อช่วยเหลือชาวนาที่ประสบปัญหาปลูกข้าวไม่พอกิน โดยเมื่อชาวนาสามารถเก็บเกี่ยวได้แล้วก็ให้นำข้าวมาคืนธนาคาร พร้อมดอกเบี้ยเป็นข้าวจำนวนเล็กน้อย ธนาคารก็จะมีข้าวให้คนในชุมชนกู้ยืมในโอกาศต่อไป และปริมาณข้าวจะค่อยๆเพิ่มขึ้น เป็นแหล่งอาหารสำรองของชุมชนอีกทางหนึ่ง
ธนาคารข้าวแห่งแรกตั้งขึ้นที่บ้านป่าแป๋ ต.แม่สะเรียง อ.แม่สะเรียง จ.แม่ฮ่องสอน เมื่อปี พ.ศ. ๒๕๑๓ และแห่งที่ ๒ ที่หมู่บ้านชาวเขาเผ่ากะเหรี่ยง อ.จอมทอง จ.เชียงใหม่ เมื่อปี พ.ศ. ๒๕๑๙ โดยพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวพระราชทานข้าวเปลือกจำนวนหนึ่งเป็นทุนเริ่มกิจการธนาคารข้าว ปัจจุบันมีธนาคารข้าวอยู่ทุกภูมิภาค
ธนาคารข้าวจึงเป็นแนวพระราชดำริที่ช่วยราษฎรให้ช่วยเหลือตัวเองได้ และสร้างความร่วมมือในการจัดการ แก้ไขปัญหาภายในชุมชน ซึ่งเป็นรากฐานสำคัญของการพัฒนาท้องถิ่น
ที่มา : หนังสือ ตามรอยพ่อ ก-ฮ ธ สถิตในดวงใจนิรันดร์
